Volwaardig leven in de gehandicaptensector: eerste resultaten zichtbaar

Na twee jaar begint de inzet van het programma Volwaardig leven op meer passende en toekomstbestendige gehandicaptenzorg, zijn vruchten af te werpen. De eerste 13 maatwerkplekken voor mensen met complexe zorgvragen zijn in gebruik en ruim 450 mensen met een beperking en hun naasten worden geholpen door gespecialiseerde cliëntondersteuners. Daarnaast werken meer dan 60 zorgorganisaties aan sociale en technologische vernieuwing die beter inspeelt op de veranderende zorgvraag. Zij ontwikkelen kennis voor de hele sector.

Actielijn 1 - Een man en een vrouw schillen samen aardappels

Eerste cliënten verhuisd naar maatwerkplek

In de complexe zorg is er al jarenlang een groep mensen waarvoor het niet lukt om op tijd passende zorg te regelen. Deze mensen lopen vast in het systeem en kunnen geen goede plek vinden. Vaak zijn zij al meerdere keren verhuisd van de ene zorglocatie naar de andere. Hun zorgvraag is erg complex en ze hebben meestal zorg nodig op het grensvlak van de geestelijke gezondheidszorg en de gehandicaptenzorg.

Voor deze mensen worden vanuit het programma Volwaardig leven maatwerkplekken gerealiseerd en crisis-en ondersteuningsteams ingericht. Inmiddels zijn de eerste 13 cliënten verhuisd naar een nieuwe maatwerkplek. Nog eens 18 cliënten zullen dit jaar naar een nieuwe plek verhuizen. In totaal worden er dit jaar 70 maatwerkplekken gerealiseerd. Daarnaast is het crisis- en ondersteuningsteam in Amsterdam gestart, dit is het derde crisis- en ondersteuningsteam dat actief is. Voor het einde van het jaar zullen alle 14 regio’s een actief crisis- en ondersteuningsteam hebben.

Pilots gespecialiseerde cliëntondersteuning verlengd tot najaar 2022

Familie en andere naasten spelen een belangrijke rol in het leven van mensen met een beperking, vaak hun leven lang. Hun kennis en ervaring zijn heel belangrijk bij de zorg voor hun dierbaren en het vergroten van hun kwaliteit van leven. Om hen hierbij te ondersteunen wordt onderzocht of de hulp van een gespecialiseerde cliëntondersteuner een positief effect heeft. Ruim 450 mensen krijgen twee jaar lang hulp van een gespecialiseerde cliëntondersteuner. Deze persoon ondersteunt hen bij de organisatie van de zorg en kan ook mentaal tot steun zijn voor het hele gezin. Cliënten en naasten ervaren de ondersteuning als deskundig en vraaggericht op alle levensdomeinen. De focus ligt hierbij op het verbeteren van de kwaliteit van leven, versterken van de autonomie en participatie in de samenleving. De pilots worden verlengd tot het najaar 2022.

Op dat moment moet er helderheid zijn over de vormgeving van het vervolg.

Meer dan 60 zorgorganisaties werken aan sociale en technologische vernieuwing

Om de gehandicaptenzorg beter te laten aansluiten op de zorgvraag van mensen, zijn onder de vlag van Volwaardig leven twee vernieuwingstrajecten gestart. Met Begeleiding à la carte verzamelen 40 instellingen, cliënten en hun naasten innovatieve voorbeelden en ideeën over persoonsgerichte zorg. Deze worden via onder andere het kennisplein gehandicaptensector gedeeld met anderen.

Ook krijgen zorginstellingen hulp om hun vernieuwing uit te werken. Hierbij worden ook de ideeën van ervaringsdeskundigen betrokken. Begeleiding à la carte heeft tot nu toe geleid tot 36 initiatieven voor meer persoonsgericht zorg, zoals flexwonen of de bouw van tiny houses op het terrein van een instelling, zelfstandig maar met ondersteuning dichtbij.

Naast deze sociale vernieuwing stimuleert het programma Volwaardig leven het gebruik van zorgtechnologie. Met de Innovatie-impuls leren mensen met een beperking, naasten en medewerkers van zorgorganisaties samen te werken bij het gebruik van technologie. Tijdens de dagelijkse bezigheden en de zorg die daarbij hoort.

Er zijn 55 technologische toepassingen in kaart gebracht die een antwoord kunnen geven op zorginhoudelijke vraagstukken, zoals een betere nachtrust, dagstructuur of het aangaan van sociale contacten. 26 organisaties hebben hun zorginhoudelijke vraagstukken uitgediept en een bijpassende keuze voor zorgtechnologie gemaakt. De implementatiefase gaat hiermee van start.

Borging van de resultaten

Het programma heeft nog een jaar voor de boeg. Een jaar waarin de meeste acties doorlopen en ook de ervaringen van cliënten, naasten en medewerkers nog beter zichtbaar worden. In dat jaar wordt toegewerkt naar een zorgvuldige borging van de resultaten.

Zo zetten de zorgkantoren zich in voor de nieuwe werkwijze rondom de complexe zorg in de regio. En wordt er gewerkt aan een structurele situatie rondom de gespecialiseerde cliëntondersteuning. De kennis en ervaring die voortkomt uit de vernieuwingstrajecten wordt zoveel mogelijk verspreid onder alle ca. 450 aanbieders van gehandicaptenzorg en de 180.000 zorgprofessionals in Nederland, zodat ook zij hiermee aan de slag kunnen.

Deze resultaten dragen bij aan een Volwaardig leven voor de 130.000 mensen met een beperking die intensieve zorg ontvangen en de ca. 250.000 naasten die voor hen zorgdragen.

Factsheet Programma Volwaardig Leven