Advies over technologische ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg
De klankbordgroep van Volwaardig leven geeft advies over de uitvoering van het programma. Op deze pagina leest u het advies over vraagstukken waar innovatie een oplossing kan bieden.
Datum klankbordgroep bijeenkomst: 18 juni 2019
Met het programma Volwaardig leven wil het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) ook de digitale transitie versnellen binnen de gehandicaptenzorg. Hierbij gaat de aandacht niet naar nieuwe technieken ontwikkelen, maar naar de bredere verspreiding van bestaande bewezen technologie. In mei 2019 ontwikkelde VWS een inspiratiekaart. Dit deed het ministerie samen met de Argumentenfabriek.
De vraag van het ministerie
'Zijn de onderwerpen op de inspiratiekaart de thema’s waarop het programmaonderdeel zich moet focussen? Vinden cliënten, verwanten en zorgmedewerkers deze onderwerpen het belangrijkst? Of zijn dit andere innovaties? Hierover spraken de klankbordgroep en het ministerie van VWS op 18 juni 2019 met elkaar.
De klankbordgroep herkent de thema’s die op de inspiratiekaart staan
De klankbordgroep adviseert:
1. Innovatie is een aanvulling op menselijk contact. Innovatie maakt het voor mensen met een beperking mogelijk om dingen zelfstandig te doen. Maar het is nooit een vervanging.
‘Een zelfrijdende auto is mooi, maar een auto met chauffeur is mooier. Want dan is er ook menselijk contact. Een luisterboek is mooi, maar voorgelezen worden door iemand van vlees en bloed is mooier. Dan kun je nog eens even praten over andere dingen.’
2. Maak het niet te ingewikkeld. Je hoeft techniek niet altijd aan te passen voor mensen met een beperking. Mensen met een beperking kunnen ook een gewone smartphone en gewone apps gebruiken. Het is vooral belangrijk dat ze die toegang krijgen. Staan de handige apps op hun telefoon? Op hun laptop? Hebben ze toegang tot internet?
‘Wat zijn de belangrijkste innovaties voor de leden van de klankbordgroep? Dat zijn ‘’gewone uitvindingen’’ die iedereen gebruikt. Zoals WhatsApp, een TomTom, Spotify, GPS-tracking en sociale media. Zorg dat ‘’doodnormale innovaties als WhatsApp’’ ook ‘’gewoon’’ worden in de gehandicaptenzorg.’
3. Focus niet op de veiligheid van cliënten. Kijk naar de mogelijkheden en vrijheden die innovaties hen bieden.
“Ik heb weinig beweegruimte door mijn beperking. Voor mijn eigen veiligheid mag ik het instellingsterrein niet in mijn eentje af. Virtueel kan ik er wel op uit. Via het internet kan ik contacten leggen, praten met mensen. Probleem daarbij is dat er ook aan mijn virtuele ruimte wordt geknabbeld. Door allerlei privacyregels. Uit veiligheidsoverwegingen sluiten zorginstellingen bepaalde internetpagina’s af. Daar ben ik het niet mee eens. Zo word ik twee keer beperkt in mijn bewegingsruimte. Ik ben al fysiek beperkt en dan word ik ook nog digitaal beperkt.”
Ook waarschuwt de klankbordgroep:
1. Wees zorgvuldig met het uitproberen van innovaties. Mensen wennen snel aan een hulpmiddel. Moeten ze dit weer inleveren na de experimenteerfase? Dan geeft dat veel stress, verdriet en onbegrip. Denk aan de introductie van een zorgrobot. Mensen hechten zich eraan. Als de robot dan weer wordt weggehaald, komt dat hard aan. Wil je een innovatie uitproberen? Dan moet je rekening houden met deze emoties.
2. Er moet meer aandacht komen voor de borging van innovaties. Welke afspraken worden met de client en familieleden gemaakt over de inzet van techniek? Leg die afspraken vast in het zorgplan. En herzie die afspraken regelmatig.
‘Het zou mooi zijn als in het zorgplan aandacht zou komen voor het gebruik van domotica, hulpmiddelen en sociale media. Ook is het goed als zorgmedewerkers, cliënten en familieleden elkaar kunnen aanspreken. Vooral wanneer de afspraken omtrent innovaties niet worden nagekomen.’
Tot slot
Het is mooi dat organisaties kennis uitwisselen. Maar laten we vooral investeren in het uitwisselen van kennis binnen organisaties. Soms innoveert het ene team al terwijl een ander team hier niets van weet. Terwijl de andere teamleden dit ook goed kunnen gebruiken.
“Het is jammer dat je een goed idee soms uit Timboektoe moet halen, terwijl de buurman het al gebruikt. En jij dit niet weet.”