Na ‘Naar de Top!’ droomt Agnes over een opleiding in de zorg
Agnes dacht jarenlang dat ze nooit een opleiding zou kunnen volgen of werk zou kunnen doen, anders dan dagbesteding. De training ‘Naar de top!’ heeft dat veranderd. Het project ‘Naar de top!’ is onderdeel van het programma Volwaardig leven. Het project is gericht op persoonlijke groei en het ontwikkelen van talenten van mensen met een beperking.
‘Een ontdekkingsreis’, zo noemt Agnes, cliënt van zorgorganisatie SDW in Roosendaal, haar deelname aan de training ‘Naar de top!’. Vorige maand kreeg ze samen met de andere deelnemers van SDW, haar diploma bij een online uitreiking. Sinds januari volgde Agnes met een groep SDW-cliënten de training tot maart fysiek, en daarna online, vanwege corona.
‘Ik heb geleerd om te spreken voor een groep, terwijl ik dat eerst niet durfde. Ik heb geleerd beter om te gaan met emoties. En ik vond het altijd lastig om mensen te helpen die minder kunnen dan ik. Met hen heb ik nu ook meer geduld. Ik had tijdens ‘Naar de top!’ drie doelen: grenzen aangeven, nee durven zeggen en beter leren samenwerken. Ik ergerde me heel erg als mensen hun huiswerk niet hadden gemaakt. Dat heb ik tijdens een van de trainingen gezegd. Daarna is het ook verbeterd.’
Haar begeleider Ramon van Amerongen, coach van ‘Naar de Top!’ is trots op Agnes. ‘Ze heeft zoveel geleerd, bijvoorbeeld hoe ze voor zichzelf kan opkomen. Eerst was ze veel meer afwachtend. Ze bleef altijd op de achtergrond. Zelf heb ik er ook veel van geleerd, zo werd ik mij bewust van mijn talenten en leerde ik goed te presenteren.’
Intensief of ‘light’
De LFB, de landelijke organisatie voor en door mensen met een verstandelijke beperking, ontwikkelde de training ‘Naar de top!’, horend bij het onderdeel talentontwikkeling van het programma Volwaardig leven. In totaal zullen er tien zorgaanbieders meedoen met elk honderd mensen met een beperking. De deelnemers volgen gedurende een paar maanden tot een jaar een ontwikkelingstraject. Deze varieert per deelnemer van heel intensief tot een light-variant.
Samen naar de top is de intensieve training. Met hun diploma kunnen de deelnemers laten zien dat zij hebben geleerd hoe zij met een team van ervaringsdeskundigen en coaches trainingen kunnen geven aan anderen. Zij gaan een belangrijke rol spelen bij het trainen van andere mensen met een beperking binnen hun zorginstelling. Zij gaan namelijk de trainingen Sterk naar de top, Stevig naar de top en Stoer naar de top geven.
Die trainingen variëren van werken aan persoonlijke vragen (wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik?) bij Sterk naar de top tot werken aan je dromen en talenten met begeleiders en familie (Stevig naar de top). Stoer naar de top bestaat uit vier themadagen waarbij cliënten aan de slag gaan met hun persoonlijke ontwikkeling. Met het diploma van ‘Samen naar de top!’ op zak is Agnes in juni gestart als trainer bij Sterk naar de top.
Opgebloeid
Voor Agnes is ‘Naar de top!’ een onverwachte positieve stap. Ze heeft een borderline stoornis en depressies, een lichte verstandelijke beperking en autisme. ‘Ik ben voordat ik naar SDW kwam vanaf mijn 18e tot 24e jaar bij de GGZ in behandeling geweest. Ik ben opgenomen geweest bij de GGZ en heb er begeleid gewoond.’
‘In de GGZ zeiden ze dat ik nooit een opleiding zou kunnen volgen of werk zou kunnen doen anders dan dagbesteding. Alles zag er toen heel zwart uit.’
Sinds ze de overstap maakte naar SDW, anderhalf jaar geleden, is Agnes opgebloeid. ‘Er is heel veel gebeurd. Ik had nooit verwacht dat ik zo’n training zou kunnen.’
Het begeleid wonen bij de GGZ was geen succes. Nu woont Agnes in een mantelzorgwoning in de tuin van haar ouders. Er moet altijd iemand thuis zijn; soms nemen Agnes’ zus en haar vriend die taak op zich. Agnes: ‘Ik wil heel graag mijn ouders wat meer rust geven. Bijvoorbeeld door af en toe naar logeeropvang te gaan. Ik wil heel graag samen met mijn moeder een workshop ontwikkelen over mantelzorg.’
De inbreng van ouders en het netwerk is belangrijk bij ontwikkeling van de talenten bij mensen met een beperking, zegt Ramon. ‘De deelnemers hebben de steun nodig van hun netwerk. Denk aan familie, vrienden en begeleiding van hun netwerk. Bij bepaalde trainingsonderdelen gaan ze ook in gesprek met hun netwerk over wat ze graag zouden willen en waar ze van dromen.’
‘Het leren om gelijkwaardig samen te werken, gaat met vallen en opstaan.'
Gelijkwaardigheid
Een belangrijk punt van ‘Naar de top!’ is om begeleiders en cliënten gelijkwaardig te laten samenwerken. Dat was niet altijd eenvoudig, zegt Agnes. ‘Sommige mensen uit de groep kijken voor goedkeuring meteen naar de coaches. Toen we de rollen moesten indelen voor de training bijvoorbeeld. Die indeling hebben we echt samen gedaan.’
Al is een gelijkwaardige relatie tussen cliënten en hun begeleiders niet iets dat je snel kan introduceren, zegt Ramon. ‘Het is een zoektocht om samen de gelijkwaardigheid te vinden.’ Een zoektocht die zeker de moeite waard is. ‘Bij een goede, gelijkwaardige samenwerking vullen we elkaar aan en zetten we elkaars talenten en ervaringen optimaal in.’
‘Tijdens de training Naar de top ging ik samen met de ervaringsdeskundigen die zoektocht aan om die gelijkwaardigheid te vinden. Het leren om gelijkwaardig samen te werken, gaat met vallen en opstaan. De verdeling van de rollen tijdens de training is een goed voorbeeld. Samen met de groep keken we wie het beste bij welke rol paste: trainer, co-trainer of een andere rol.’
‘Er was één ervaringsdeskundige die een rol wilde terwijl de andere deelnemers, kijkend naar haar talenten, haar in een andere rol zagen. Dat gesprek hebben we gezamenlijk met haar gevoerd. Het was niet eenvoudig, ze was boos en liep een keer weg uit de training. Uiteindelijk zijn we wel tot een verdeling van de rollen gekomen die door iedereen in de groep wordt gedragen. En daar gaat het om. Wij leerden zo dat niet de coach alleen hoeft te bepalen hoe we het gaan doen, of dat diegene alleen de regie pakt. Als we dit samen doen, komen we er ook samen weer uit. Op deze manier is iedereen tevreden over de gezamenlijke keuze.’
Droom
Agnes gaat in september starten met de opleiding ‘Ik deel mijn ervaring’ aan de Hogeschool Fontys. Een ervaringsdeskundigeopleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Maar daarna zou Agnes het liefst een reguliere opleiding willen volgen voor de zorg, bijvoorbeeld de MBO opleiding MMZ (Medewerker Maatschappelijke Zorg) begeleider gehandicaptenzorg. ‘Dat is mijn droom. En ik hoop dat het ooit uitkomt. Het liefst ga ik aan het werk als ervaringsdeskundige. Ik wil laten zien wat ik waard ben en wat ik allemaal kan.’